การบริหารสินทรัพย์ดิจิทัลขององค์กร (Digital Asset Treasury)

Digital Asset Treasury คืออะไร?

Digital Asset Treasury (DAT) หมายถึงกรอบนโยบาย โครงสร้างองค์กร กระบวนการบัญชี และการควบคุมภายในที่องค์กรใช้ในการถือครอง บริหารความเสี่ยง และทำธุรกรรมเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัล เช่น cryptocurrencies, stablecoins, utility/security tokens, NFTs เพื่อวัตถุประสงค์ด้านการบริหารสภาพคล่อง การลงทุน หรือสนับสนุนยุทธศาสตร์ดิจิทัลขององค์กร แนวคิดนี้ผสานบทบาท “treasury” แบบดั้งเดิม (บริหารเงินสดและความเสี่ยงทางการเงิน) เข้ากับเทคโนโลยีบล็อกเชนและกฎหมายใหม่ที่กำกับธุรกรรมดิจิทัล ทั้งในไทยภายใต้ พระราชกำหนดการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล พ.ศ. 2561 และต่างประเทศ เช่น MiCA Regulation ของสหภาพยุโรป ที่มีผลเต็มรูปแบบปลายปี 2567 ซึ่งส่งผลต่อการถือครอง การเปิดเผยข้อมูล และมาตรฐานความเสี่ยงขององค์กร

การออกแบบเทคโนโลยีพื้นฐานของ DAT เป็นอย่างไรบ้าง?

แนวคิดนี้ต่อยอดจากการพัฒนาสถาปัตยกรรมกระเป๋าเงิน (wallet architecture) และการจัดการกุญแจเข้ารหัส (key management) ที่ปลอดภัย โดยไทยมีประกาศกำหนดให้ผู้ดูแลทรัพย์สินต้องมีนโยบายบริหารความเสี่ยงเป็นลายลักษณ์อักษร กำหนดขั้นตอนการบริหารกระเป๋าและกุญแจเข้ารหัส รวมถึงแผนรองรับเหตุผิดปกติ การทดสอบ การรายงาน และ digital forensic หากเกิดเหตุที่กระทบต่อความมั่นคงของระบบฝากทรัพย์สินลูกค้า

องค์การที่ต้องการใช้ DAT ควรมีโครงสร้างธรรมาภิบาลอย่างไร?

องค์กรต่าง ๆ ที่สนใจ DAT ควรยึดหลักธรรมาภิบาล โดยสร้าง แนวป้องกันสามชั้น (Three Lines) และแยกหน้าที่ชัดเจนและการแบ่งแยกภารกิจและหน้าที่ (segregation of duties) ที่ชัดเจน ได้แก่:

• (ก) ระดับคณะกรรมการ: ตั้งคณะอนุกรรมการบริหารสินทรัพย์ดิจิทัล (Digital Asset Treasury Subcommittee) เพื่อกำหนดระดับความเสี่ยงที่องค์กรรับได้ และอนุมัตินโยบายที่เกี่ยวข้อง

• (ข) ระดับปฏิบัติการ: จัดหน่วยงาน Front Office, Operations และ Wallet Ops เพื่อดำเนินธุรกรรมตามนโยบาย พร้อมระบบอนุมัติหลายชั้น

• (ค) ระดับตรวจสอบ: มีหน่วย Risk & Compliance หรือ Internal Audit ตรวจสอบความสอดคล้องและประสิทธิภาพการควบคุม โดยไทยได้ปรับมาตรฐานบรรษัทภิบาลของผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลให้เข้มขึ้น เช่น การแยกบทบาทบุคลากรและมาตรการ check and balance เพื่อคุ้มครองผู้ลงทุน

บทบาทของผู้ให้บริการกระเป๋าฝากสินทรัพย์ดิจิทัล (Digital Wallet Provider) คืออะไร?

ก.ล.ต. อนุญาตให้ผู้ให้บริการที่มีความเชี่ยวชาญด้านการดูแลทรัพย์สินเข้ามาดำเนินการ แต่ต้องรักษาความเป็นอิสระเพื่อป้องกันความขัดแย้งทางผลประโยชน์ มีผลตั้งแต่ 16มกราคม 2568 องค์กรสามารถเลือกบริหารเอง (on balance sheet) หรือผ่านSPV/Treasury Center เพื่อบริหารความเสี่ยง ภาษี และการบันทึกบัญชี ทั้งนี้ การทำธุรกรรมต้องผ่านผู้ประกอบธุรกิจที่ได้รับอนุญาต และปฏิบัติตามกฎหมาย เช่น การแยกทรัพย์สินลูกค้าออกจากทรัพย์สินบริษัท และมาตรการป้องกันการปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรม

นอกจากนี้ ไทยได้ปรับปรุงหลักเกณฑ์ต่อเนื่อง (เช่น sandbox/แนวทางจ่ายเงินแบบโปรแกรมได้) เพื่อสนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมการเงินดิจิทัล แต่ยังรักษาเสถียรภาพและการคุ้มครองผู้บริโภคเป็นแกนกลาง ซึ่งมีนัยสำคัญต่อการออกแบบโครงสร้าง Treasury และการเลือกคู่ค้า/ผู้ให้บริการในห่วงโซ่ธุรกรรม

นอกจากกฎหมายและกฎต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับสินทรัพย์ดิจิทัลแล้ว บริษัทและองค์กรที่กำลังพิจารณาจัดทำ Digital Asset Treasury ยังต้องคำนึงถึงมาตรฐาน FATFและ Travel Rule โดยเฉพาะการโอนสินทรัพย์ดิจิทัลข้ามพรมแดน หากผู้ให้บริการบริหารสินทรัพย์ดิจิทัลตั้งอยู่ในเขตสหภาพยุโรป องค์กรหรือบริษัทที่รับบริการต้องคำนึงถึงผลทางกฎหมายของ MiCA ที่มีผลเต็มรูปแบบเมื่อ 30 ธ.ค. 2567 กำหนดมาตรฐาน การเปิดเผย การอนุญาต การกำกับดูแล และการป้องกันการใช้อำนาจตลาดอีกด้วย

(ดำเนินงานโดยบริษัท อีอาร์เอ็กซ์ จำกัด)
Email: happy@kucoin.th | Call Center: 02-080-6060