สาระสำคัญของการกำกับดูแลโทเคนดิจิทัลที่ไม่ใช่โทเคนเพื่อการลงทุน (Utility Token)

เมื่อเทคโนโลยีบล็อกเชนและสินทรัพย์ดิจิทัลเข้ามามีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจโลก ประเทศไทยก็ต้องปรับตัวตามกระแส หนึ่งในเครื่องมือที่ถูกพูดถึงมากคือ Utility Tokenหรือโทเคนดิจิทัลเพื่อการใช้งาน ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อให้สิทธิในการเข้าถึงสินค้า บริการ หรือสิทธิพิเศษบางอย่างในระบบบล็อกเชน แต่การเติบโตของตลาดนี้ก็มาพร้อมความเสี่ยง ทั้งในด้านการคุ้มครองผู้ลงทุนและเสถียรภาพทางการเงิน ทำให้รัฐต้องออกกฎหมายและกฎเกณฑ์เพื่อกำกับดูแลอย่างเข้มงวด

กฎหมายหลักที่ใช้กำกับ Utility Token ในไทยคือ พระราชกำหนดการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล พ.ศ. 2561 ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของ สำนักงาน ก.ล.ต. จุดมุ่งหมายของกฎหมายนี้คือสร้างความโปร่งใส ป้องกันการฟอกเงิน และคุ้มครองผู้ลงทุน โดยแบ่งสินทรัพย์ดิจิทัลออกเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ Cryptocurrency ใช้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน และ Digital Token ซึ่งแบ่งย่อยเป็น Investment Token สำหรับระดมทุนและให้สิทธิในผลประโยชน์จากโครงการ และ Utility Token สำหรับการเข้าถึงสินค้า บริการ หรือสิทธิพิเศษ โดย Utility Token มีทั้งแบบพร้อมใช้ทันที (ready-to-use) และแบบต้องรอการพัฒนา (prepaid) ซึ่งแบบหลังมีความเสี่ยงสูงกว่าและมักถูกใช้ระดมทุน จึงต้องอยู่ภายใต้การกำกับเข้มงวดกว่าโทเคนที่ใช้สิทธิได้ทันที เช่น ตั๋วคอนเสิร์ตในรูปแบบโทเคน หรือโทเคนสำหรับแลกบริการ

หลักเกณฑ์การออกและเสนอขาย Utility Token

สำหรับ Utility Token ที่ยังใช้สิทธิไม่ได้ทันที ผู้ออกโทเคนต้องยื่นขออนุญาตต่อ ก.ล.ต. พร้อมเอกสาร Filing และหนังสือชี้ชวน โดยต้องผ่านการตรวจสอบจาก ICO Portal ที่ได้รับอนุญาต ซึ่งต้องมีระบบคัดกรองผู้ลงทุนและมาตรการป้องกันการฟอกเงิน เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ลงทุนได้รับข้อมูลครบถ้วน เมื่อได้รับอนุญาตแล้วต้องปฏิบัติตามข้อกำหนด เช่น นักลงทุนรายย่อยลงทุนได้ไม่เกิน 300,000 บาทต่อโครงการ ส่วนสถาบันและผู้ลงทุนรายใหญ่ลงทุนได้มากกว่าแต่ต้องผ่านการตรวจสอบคุณสมบัติ นอกจากนี้ โทเคนดิจิทัลยังไม่สามารถใช้เป็นสื่อกลางชำระเงินโดยตรง ผู้ถือสินทรัพย์ต้องแลกเป็นเงินบาทก่อน เช่นในโครงการ TouristDigiPay ที่ร่วมกันโดยกระทรวงการคลัง ธนาคารแห่งประเทศไทย และ ก.ล.ต.

สำหรับโทเคนที่พร้อมใช้ทันที แม้จะเข้าข่ายนิยามตามกฎหมาย แต่ไม่ถือเป็นสินทรัพย์เพื่อการลงทุน เพราะผู้ถือสามารถใช้สิทธิได้ทันที เช่น แลกสินค้าโดยไม่ต้องรอการดำเนินการของบุคคลที่สาม จึงไม่ต้องขออนุญาตเสนอขาย

บทลงโทษและข้อสังเกต

ผู้ที่ออก Utility Token โดยไม่ได้รับอนุญาตหรือเสนอขายโดยไม่ผ่าน ICO Portal จะมีโทษทั้งทางแพ่งและอาญา เช่น ปรับหลายล้านบาทและจำคุกตามที่กฎหมายกำหนด แม้กฎเกณฑ์จะเข้มงวด แต่ Utility Token ยังคงเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับธุรกิจที่ต้องการสร้างระบบนิเวศดิจิทัล เช่น สิทธิพิเศษในแพลตฟอร์มหรือระบบสะสมแต้มที่โปร่งใสผ่านบล็อกเชน อย่างไรก็ตาม ผู้ประกอบการต้องตระหนักถึงต้นทุนการปฏิบัติตามกฎหมาย และผู้ลงทุนต้องเข้าใจความเสี่ยงก่อนตัดสินใจ

(ดำเนินงานโดยบริษัท อีอาร์เอ็กซ์ จำกัด)
Email: happy@kucoin.th | Call Center: 02-080-6060